WAT IK LAS

WAT IK LAS IN 2014 ! 4. Norman Lewis; Zendelingen 3. Albert Camus; De Pest 2. Dave Eggers; Wat is de Wat Deze pil van ruim 600 bladzijden las ik in een week of twee uit. Wat een verschrikkelijk boek, wat een goed boek. Vanuit het gezichtspunt van een 6 jarig jongetje in Zuid-Soedan geschreven. Hij ziet zijn dorp afgebrand en uitgemoord worden door Arabieren en slaat op de vlucht. De eindeloze stroom van vluchtelingen wordt terug gebracht tot een groepje jongens, die verbijsterende dingen meemaken en links en rechts kameraadjes de dood in zien verdwijnen. We volgen de schrijver tot zijn 27e. Hij is dan al jaren in de Verenigde Staten. De vrouw waarop hij vanaf zijn jeugd verliefd is wordt vermoord en hijzelf wordt overvallen in zijn flat. Wat een absolute ellende en wat een drijfveer om toch door te gaan. De opbrengst van het boek gaat naar een wederopbouwfonds voor Zuid Soedan. En inmiddels is het daar alwéér de waanzin, die heerst. Geen boek voor de lol. Maar wel een boek dat je raakt en je helpt om niet af te stompen. 1. Peter Buwalda; Bonita Avenue Het is nog net 2013. Ik heb pas het eerste hoofdstuk van Bonita Avenue uit. Het boek komt aan als een granaat. Wat een taal! Wat een opbouw! Wat een scope! Natuurlijk, toen het boek net uitkwam zijn me de hyperbolen me niet ontgaan. En als je het boek open doet, zie je eerst twee bladzijden met waanzinnig positieve reacties. Als eerder in 2013 kreeg ik het boek tweedehands in handen en was ik er aan begonnen. Het was me TE goed om door te lezen. Nu ben ik opnieuw begonnen. In 2014 ga ik het 2e hoofdstuk lezen. Dat staat vast. Hoe ver ik verder kom in het boek? Afwachten. Tot ik het uit heb is dit exemplar niet te koop bij mij en ik heb ook nog geen andere. Zoek het maar bij een collega. En nu heb ik het uit. Het boek staat nu te koop. Het is een vuurwerkbom. Aanbevolen. WAT IK GELEZEN HEB IN 2013 22. Jan Siebelink, Margaretha Goed geschreven historische roman in vele kleine hoofdstukjes die het lezen vergemakkelijken. Verrassende inkijk in de periode van Margaretha van Parma in Brussel, die manoeuvreert tussen Filips 2 en Willem van Oranje. Zeker de moeite waard. 21. E. Annie Proulx; Accordeonmisdaden Een groene, handgemaakte, kleine accordeon uit Sicilië reist met zijn maker naar La Merica. De accordeon wordt met vakmanschap gemaakt en gaat van de ene immigrantengroep naar de andere en vind zijn einde, versleten en verroest, onder de wielen van een vrachtwagen. Een knappe aaneenschakeling van Italiaanse, Pools/joodse, Franse, Zuidamerikaanse en Afrikaanse groepen, die hun muziek op dit bijzondere instrument spelen. Knap ook, omdat tegelijk ook een schildering van de geschiedenis van bijna twee eeuwen USA voorbij komt. Ruim 500 bladzijden. Hier en daar wel een beetje erg uitvoerige beschrijvingen. Je hebt voor dit boek wel een beetje leesspieren nodig, maar het is de moeite van het beklimmen waard. 20. Bernlef; Buiten is het maandag Stijn Bekkering verliest zijn vrouw bij een auto-ongeluk. Zelf raakt hij in coma en mist daardoor de begrafenis van zijn vrouw. Als hij weer uit coma komt is zijn zoon met de noorderzon is vertrokken. Schoondochter en kleinkinderen blijven vertwijfeld achter. Via een website wordt ontdekt dat zoon Harry in Canada zit. Stijn gaat op onderzoek uit. He vervolg is niet minder onthutsend. De hoofdpersonen maken herkenbare emoties door. Vader en zoon vinden beiden een nieuwe start. Zeer leesbaar en de moeite waard. Ik had het in twee dagen uit. 19. Philippe Claudel; Grijze zielen; Prachtig boek. Op de achtergrond hoor je de kanonnen van de loopgravenoorlog van 1914 - 1918 op een paar kilometer afstand. Een politieman vertelt jaren later over de moord op een 10-jarig meisje en de zelfmoord van een 22-jarige onderwijzeres. En ondertussen over zijn eigen liefde en verdriet. Mooie tekening van de maatschappelijke verhoudingen. Spannend verhaal en een onverwachte afloop. Absoluut een aanrader. 18. Marcello Fois; Misdaad op Sardinië; Drie fraaie verhalen in deze ene band over Sardinië aan het eind van de 19e eeuw. Prachtige mix van een geschiedkundig beeld van Sardinië in die tijd, van de natuur en het landschap en misdaden die ingebed zijn in de context van die tijd. Vooral is het laatste verhaal daar een heel sterk voorbeeld van. Ook heel mooi is de manier waarop de vertaalster het Sardijns in de Nederlandse vertaling mixt. Ook dat geeft een eigen sfeer aan deze verhalen. Als ik meer van Fois in handen krijg, ga ik ook dat zeker lezen! 17. Joseph Conrad; De geheime agent Engelse klassieker in iets oudere Nederlandse vertaling. Hier en daar iets te uitvoerig naar mijn smaak maar ik heb het met plezier en met spanning uitgelezen. Het boek speelt aan het eind van de 19e eeuw, dus moderne detectivetechnieken bestonden nog niet. Moderne spionagetechnieken ook niet. Interessant om de context van het opkomende socialisme te lezen. In de tijd dat het boek speeldt zou Marx in London gestudeerd hebben, schat ik ongeveer in, al komt hij er niet direct in voor. Duidelijk werd me wel weer hoezeer ook Marx dan weer kind van zijn tijd blijkt te zijn. 16. Geert Mak; Hoe God verdween uit Jorwerd Eindelijk ben ik aan deze oude besteller van Geert Mak toegekomen. Enorm interessant en goed geschreven over de transformatie die Jorwerd en vele andere dorpen in Friesland en in Europa door maakte. Van een gesloten, agrarische gemeenschap, naar een semi-urbane woonomgeving in een gebied dat eens platteland was. De titel is wat mij betreft er met de haren bijgesleept door een uitgever die geld rook en een opvallend uithangbord wilde. Natuurlijk is ook de beleving van het christelijk geloof veranderd in Jorwerd (en overal), maar is niet weg en gaat ook niet weg. God valt niet samen met een bepaalde traditie. Dat zou Mak als zoon van een synode-voorzitter toch kunnen weten. 15. WC van Dam; Okkultisme en christelijk geloof Deze paperback uit 1978 las ik opnieuw. Deze keer naar aanleiding van een ontmoeting in The Old Bookcase. Het viel me op hoe uitvoerig en objektief Van Dam een hele reeks van verschijnselen besprak, vergeleek en analyseerde. Pas helemaal aan het eind van her boek komt hij tot een nuchtere bespreking van gegevens uit het Oude en Nieuwe Testament. Nergens ontkent hij de realiteit van bepaalde verschijnselen, hoewel hij nuchter analyserend ook oog heeft voor allerlei psychologische aspecten en voor boerenbedrog. Zonder enig oordeel in de richting van occult belaste mensen neemt hij helder stelling en heeft hij juist oog voor de mens die lijdt onder allerlei gevolgen. Een boek zonder enige sensatie, met voldoende overzicht en wijsheid om op dit onbekende terrein een goede wegwijzer te zijn. 14. Jeugdboekengids Schrijver gezocht Deze Encyclopedie van de jeugdliteratuur van 1988 heb ik met grote interesse doorgenomen. Vijftig van de hondervijftig beschrijvingen van jeugdboekenschrijvers heb ik gelezen, bijna alle dwarsdoorsnedes ook. Deze Vlaamse Gids geeft veel informatie over Vlaamse schrijvers, velen voor mij onbekend, en Nederlandse schrijvers, maar ook Amerikaanse, Engelse, Duitse, Noorse en Oostenrijkse passeren de revue. Ik heb er een veel grotere interesse voor het kinderboek aan overgehouden, terwijl ik dacht: laat ik eens een paar hoofdstukjes over mij wat bekende namen lezen. Lijkt me wel leuk. Nu is mijn interesse echt gewekt en ga ik beter opletten. En dit boek blijft in mijn kast. 13. Leo Blokhuis; Het Plaatjesboek. Geweldig boek om allerlei redenen. De vormgeving door Dio van Maaren met directe of subtiele verwijzing naar de oude Ryam schoolagenda met een dik postelastiek er om, de kladaantekeningen en plaatjes omlijst de verhalen van Leo Blokhuis over de kleurrijke ontwikkelingsgeschiedenis van invloedrijke liedjes, die tot hits hebben geleid bij talloze artiesten en vaak van de originele componist of schrijver. De willekeurige en persoonlijke lijstjes, die toch interessant zijn om te bekijken. Een boek van twee makkers uit een jeugdperiode die ik met hen deel. Goed om daar verwijzingen naar te zien, benieuwd of "sadder and wiser" ook definitieve afstand betekent. Dat hoeft niet. Dat hoop ik niet. 12. Jonathan Safran Foer, Alles is verlicht De Amerikaanse auteur gaat op basis van vage aanwijzingen op zoek naar het verhaal van zijn grootvader in de Oekraine. De taal van de tolk is hilarisch en illustratief: zo komt dus halfbakken taalkennis over, letterlijk en figuurlijk. Ook komen culturele verschillen prachtig over het voetlicht. De schildering van het joodse milieu in de Oekraine van een paar eeuwen terug is treffend, ook vanwege de bewuste vaagheid dat de afstand en onduidelijkheid van de geschiedenis goed weergeeft. Wel even wennen, maar de moeite waard. 11. Ragnhild N. Grohdal, Roofdier Ondanks de omslag (enigszins goedkoop ogend) toch deze Noorse schrijfster een kans gegeven. Nou, dat was meteen de laatste, want dit is een prutboek. Het is om-en-om een slappe thriller voor meisjes en anderzijds een psychologieboek voor beginners, beide wat mij betreft een mislukt experiment. Ik had niet gedacht dat Prometeus iets dergelijks zou kunnen uitgeven. Eigenlijk jammer van mijn tijd. 10. Laurent Binet, HhhH, Himmlers hersens heten Heydrich Indrukwekkend boek, waarin de schrijver enerzijds doorkijkjes geeft in zijn zoektocht en zijn keuzes bij het schrijven van het verhaal van Heydrich, de SS-beul met vele duizenden slachtoffers of zijn geweten, en anderzijds van de geschedenis en de aanslag op Heydrich door Tjechische piloten, die noodgedwongen een amateuristische verzetsdaad pleegden. De waanzin van de massamoorden, de onverdragelijkheid van het lijden en sterven van de slachtoffers, waarvoor een beter vernietigingsproces moest worden bedacht. De valstrik van het Sudentenland, de Tsjechische regering in ballingschap in Londen, het Tsjechische verzet. Een aangrijpend boek, zeker ook door de onmetelijke afstand tussen Tsjechie toen en Frankrijk 65 jaar later en generaties later. Laurent Binet heeft een geweldig boek afgeleverd. 9. Godfried Bomans, De avonturen van Bill Clifford Dit kleine boekje van Bomans had ik nog nooit gelezen en vond het nodig om er toch kennis van te nemen. Het boekje is een persiflage op de onwaarschijnlijke detectiveverhalen van bijvoorbeeld Sherlock Holmes en op engelse gewoonten. Het verhaal speelt in Londen, neemt de deskundigheid van de britse piolitie en geheime dienst op de hak. De hilarische humor van Bomans is naar mijn smaak toch wel erg gedateerd. Uiteraard verplichte tekst voor Bomans-fans, maar zelf vond ik het maar matig. 8. Herman Korteling, Ghelmer Een leuke ervaring om dit boekje van deze Deventer schrijver te lezen. Het taalgebruik brengt terug in de Middeleeuwen, het verhaal is gebouwd rondom een historisch gegeven. De beschrijving van de binnenstad, de straten, het uitzicht op de IJssel zijn heel herkenbaar. Mooi om verplaatst te worden in de tijd dat Geert Grote bekendheid begon te krijgen en iets meer te begrijpen van de veel zelfstandiger rol van veel kleinere steden in een veel leger Nederland. Ghelmer is de schuilnaam van een Duitse vluchteling, die zijn vriend vermoordde tijdens een oorlog. Hij bouwt een nieuw leven op, vind een vrouw maar trouwt niet met haar en door zijn ervaring en kennis krijgt hij snel veel respect in de stad. Uiteindelijk sterft hij door de builenpest. Een aanrader voor Deventernaren! 7. Bakker ea ; De vijftig boekenweekgeschenken, 1932 - 1985 De CPNB gaf in 1985 dit boek uit n.a.v. vijftig boekenweekgeschenken. Tijdens WO2 is het geschenk enkele jaren niet verschenen. Vandaar de periode van 1932 - 1985. Met interesse heb ik de verhalen van de vijftig schrijvers gelezen en de reacties van publiek en literaire wereld. De zoektochten naar de formule voor het geschenk. Het literaire dieptepunt met citaatjes van Wim Kan. De toenemende aantallen. Het opkomen van het alternatieve christelijk boekenweekgeschenk. Boekjes die ik in handen had en nooit heb beseft dat het een boekenweekgeschenk was. Nu heb ik alsnog de neiging om ze te gaan verzamelen. En ik zou wel een zo'n overzicht van 1985 - 2005 willen lezen ... 6. Roy Rob Smith, Kolyma Volgens de covertekst een literaire thriller. Het eerste deel heb ik met plezier gelezen, in die zin dat ik het een goede beschrijving vond van het beklemmende leven onder Stalin en de omslag die tijdens Chroetsjov kwam. De wraakakties vanwege de martelingen en deportaties tegen volgelingen van Stalin namen veel ingrijpender vormen aan dan ik me voor kon stellen. Dit boek is geen geschiedenisboek, dus moet ik die gewekte indruk met een korrel zout nemen, zeker als het over het tweede deel gaat. Ik vind het namelijk wel erg cynisch om de opstand van de Hongaren tegen de Russen af te schilderen als een door Moskou geensceneerde en gestimuleerde aktie om zodoende de bewapening te kunnen opvoeren en de landen van het Warschau-pakt te bezetten. Het verhaal dat er door heen speelt wordt met name op het eind toch wel erg ongeloofwaardig. Met gemengde gevoelens en gedachten kijk ik terug op het lezen van dit boek. 5. Lieve Joris, Uit het moeras Direct na de val van het IJzeren Gordijn woonde de schrijfster met enkele tussenpozen zo'n 2 jaar in een dorp in Estland, niet ver van Tallinn. Het boek bracht veel herinneringen terug, want zelf bezocht ik het land ook een keer of drie kort na de periode dat de schrijfster er woonde. Treffend zijn de beschrijvingen van het landschap, de dorpen, de huizen, de stad. De Estse sfeer, een mengsel van Scandinavische, Duitse Baltische en Russische cultuur wordt langzaam maar zeker overstroomd en beinvloed door het westerse kapitalisme en consumentisme. Prachtig beschreven hoe sommige dorpelingen het oude (communistische, sociale, dorpse) proberen vast te houden terwijl anderen al pionierend meesurfen op de golven van de nieuwe tijd en er optimaal winst uit proberen te slaan. Aangezien grote delen van de Estse bevolking Luthers christen zijn, is het een gemis dat de plaats van de kerk in de samenleving en de veranderingen in de kerk door de openheid naar het westen, niet beschreven worden. Ook al mis ik dit aspect, toch absoluut een prachtig boek. Een aanrader als men iets van Estland af wil weten. 4. Oskar, Prinz zu Bentheim und Steinfurt, Kasteel Bentheim Deze geschiedenis van het kasteel van Bad Bentheim en de verschillende bouwstijlen en renovaties die zijn doorgevoerd is de moeite waard voor iedereen die in Bad Bentheim woont en iedere Nederlander die de stad bezoekt en iets meer over haar geschiedenis wil weten. Helaas is de veratling uit het Duits niet erg soepel gedaan en ook de tekst van Prinz Oskar had wel wat beter geredigeerd kunnen worden. Het boekje is inmiddels zo'n 15 jaar oud en verdient een verbeterde herdruk, in aantrekkelijker vorm. Overigens mis ik diverse aspecten in de beschrijving van de geschiedenis, met name de komst van de Reformatie en de betrokkenheid van de prinselijke familie bij de Reformierte en later de Alt-Reformierte Kirche. 3. Inleiding tot de kennis van A. Alberts Dit dunne boekje, geschreven door Bernlef, Kees Fens en K. Schippers analyseert de schrijver A. Alberts en geeft een overzicht van zijn werk. Ik vind het werk van Albert intrigerend door zijn sobere taal en daardoor zijn suggestieve sfeer. Prachtig hou Bernlef heel treffend de stijl van Alberts beschrijft en illustreert met enkele doelgerichte citaten. Het boekje heeft me aangezet om het werk van Alberts weer opnieuw te lezen en te verzamelen. Het is geen groot oeuvre, maar niet eenvoudig te vinden. Ik hoop dit jaar aan een paar werken van Alberts toe te komen. 2. Jeff Fountain, Diep geworteld. De vergeten visie van Robert Schuman Jeff Fountain wil het 'onbekende verhaal achter de Nobelprijs voor de Vrede' opnieuw voor het voetlicht brengen. Dat de EU als instituut deze Nobelprijs kreeg is een unicum, net zoals de stichting en de geschiedenis van de EU dat is. Schuman was één van de visionairen achter het begin van de samenwerking van verschillende landen na de 2e Wereldoorlog en hij betrok daar ook meteen Duitsland bij. Waar het Jeff Fountain om gaat is, de christelijke achtergronden en motieven van visionairen als Schuman opnieuw duidelijk te maken. Voor mij is dat op zich geen nieuw gegeven, maar ik bewonder de volharding van Jeff Fountain om deze boodschap uit te dragen. Het eerste deel, het leven van Schuman, vond ik niet zo erg gemakkelijk leesbaar geschreven. De vlotte, jornalistieke stijl van de journalist Fountain laat zich niet gemakkelijk vertalen. Toch is dat in het tweede deel, over de geschiedenis en de uitbreiding van de EU, wat mij betreft beter gelukt. Het is jammer dat dit boek in eigen beheer uitgegeven moest worden. Helaas lijken uitgevers dus te weinig brood te zien in dit verhaal. 1. Bas Vlugt, De ijssalon van dokter Harry Vlugt volgt vanaf Kaapstad de route van Livingstone naar de Victoria Falls. In elkaar afwisselende hoofdstukken beschrijft hij zijn eigen belevenissen en die van Livingstone, waarbij hij zijn beroemde boek 'Missionary Travels' volgt. Hij beschrijft de ontnuchterende en schrijnende situatie van de verschillende landen waar hij te voet en liftend doorheen trekt en ontmythologiseert de 19e eeuwse Livingstone en idealistisch ontwikkelingswerk en heeft aan het eind van zijn reis geen idee meer war hij van Afrika moet denken. Ik moest even op gang komen in dit boek maar uiteindelijk kon ik het niet meer neerleggen. Hierboven staan mijn boeken van 2013. Hieronder staan mijn boeken van 2012. 25. Jason Goodwin, On foot to the Golden Horn Voettocht van Gdansk naar Istanbul. Even op gang komen in behoorlijk pittig, maar mooi beschrijvend en historisch analyserend engels. Na het eerste hoofdstuk wil je niet meer stoppen en in het laatste hoofdstuk kun je bijna niet wachten tot het doel bereikt is. Daartussen talloze ontmoetingen, natuurbeschrijvingen, historische uitstapjes, bespiegelingen over het leven in het zojuist geopende Oostblok in vergelijking met het westen cq Engeland. Na de 'Brand van Istanbul' dat ik eerder dit jaar las, opnieuw een aanrader van Jason Goodwin. Bewondering voor stijl, diepgang en doorzettingsvermogen om te voet dwars door onbekende gebieden te trekken. En niet minder voor Kate, die met hem mee reist! Voor zover ik weet niet in het Nederlands vertaald. Dat had meteen in 1992 (of zo) moeten gebeuren! 24. Kerstin Ekman, Doodsklokken Ook een spannende thriller over Noord Zweden. Voor nog een dagje ziekenhuis geschikt. Opnieuw prima geschreven. Zeer herkenbare sfeer. Page-turner. Over diep verborgen haat ontstaan tijdens een elandenjacht en uiteindelijk uitgestreden tijdens een elandenjacht. 23. Kerstin Ekman; Onder de sneeuw Spannende thriller die je in een dagje ziekenhuis kunt uitlezen. Mooi sfeertekening van Lapland. 22. Stephan Lang, De Mollenjager De inhoud van dit boek gaat vooraf aan dat van 'De Trabnssylvanische bruiloft'. Toch is het in deze volgorde geschreven en uitgegeven en dat is goed zo. Een triest en indrukwekkend beeld van argwaan en verraad binnen de eigen kring door de greep die het regime wilde hebben op alles wat maar een beetje anders dacht of deed. 21. Stephan Lang, De Transsylvanische bruilof Onvoorstelbare ervaringen van de auteur in de brute hel van communistisch Roemenïe en onvoorstelbare misvattingen in een ongeinformeerd Nederland. Goed om nog weer eens te beseffen hoe afschuwelijk het regime van Ceaucescu te keer ging. Een goede indruk van het leven in Transsylvanie in die tijd. 20. Charles Fenyvesi, Toen de wereld nog heel was Fantastisch boek over de geschiedenis van plattelandsjoden in het oosten van Hongarije en de Oekraine. Wat mooi, liefdevol en melancholisch geschreven. Prachtig. Heeft dit boek wel de aandacht gekregen die het verdiend? 19. Arthur Japin, De overgave Zeer bijzonder boek. Neem mijn petje diep af voor de auteur. Erg knap ingeleefd in een oude, blanke vrouw, die haar kinderen verliest door een overval van de Indianen op hun kolonistennederzetting. Goed beeld van die periode in Amerika. Eén van de beste Nederlandse boeken die ik de afgelopen jaren las. 18. Jason Goodwin, De brand van Istanbul Een heerlijk boek. Goed geschreven. Mooi beeld van het leven in Istanbul enkele eeuwen geleden. Spannend verhaal. Aanrader. 17. Ismael Kadare; Leven, spel en dood van Florian Mazrek Al eerder las ik enkele titels van Kadere, o.a. Het Geheim van de Stenen Stad. Zijn verhalen uit Albanie zijn zeer leesbaar en pakken, van begin tot einde. Dat geldt ook voor dit boek, waarin de schrijver voor het eerst direct schrijft over de verschrikkingen van de communistische dictatuur van Enver Hoxha, al wordt de grote Leider niet met name genoemd. O.a. vanuit Sarande nemen de vluchtpogingen van Albanezen toe. Dat is uiteraard onaanvaardbaar voor een land dat zichzelf als paradijs afficheert. Florian en Voijca zijn twee jongeren die gerecruteerd worden om potentiele vluchtelingen te identificeren en door te geven aan de geheime dienst. De verschrikkelijke psychologische manipulatie op basis van zeer persoonlijke gegevens die alleen een uiterst goed geinformeerde geheime dienst kan weten worden deze jongeren daartoe gedwongen. Goed leesbaar en twintig jaar na dato bijna niet meer voorstelbaar dat zulke regimes bestaan. 16. Irfan Orga; Aan de oevers van de Bosporus Een oudere klassieker, die enkele jaren geleden in herdruk verscheen. Een prachtig boek over Istanbul aan het einde van het Ottomaanse Rijk. Vanuit het gezichtspunt van een jongen (de schrijver, die het later allemaal in Engeland opschreef) komen we in het hart van Istanbul, in een welgesteld gezin, dat langzamerhand uit elkaar valt en aan lager wal dreigt te raken. Bijzonder sfeervol, erg goed geschreven. Met een interessant nawoord van de zoon van de schrijver. Aanrader! 15. Erich Maria Remarque, Van het westelijk front niets nieuws Dit gruwelijke boek uit 1929 beschrijft de totale chaos en vervreemding van frontsoldaten in de loopgraven van Belgie. Hoewel het een Duits boek is en over Duitse soldaten gaat, speelt de nationaliteit nauwelijks een rol. Poltiek speelt geen rol in dit boek. Ergens ver weg wordt tot oorlog besloten en honderdduizenden gaan naar het front om te dienen als kanonnenvoer. Onvoorstelbaar, hoe jongens van 18 worden geofferd aan de totaal zinloze slachting van 1914 - 1918. Destijds was het boek zelf een bom en nu ik het zo'n eeuw later eindelijk ook eens gelezen heb begrijp ik heel goed waarom. Het boek ontploft in je gezicht. 14. In juni 2012 las ik tijdens onze vakantie in Sardinie en Corsica twaalf boeken. Heerlijk. O.a. Martin Bril, De Kleine Keizer, over Napoleon. 13. Leif Davidsen, De vrouw op de foto. Tsja, een deense thriller kan natuurlijk niet ontbreken in mijn lijstje Scandinavische thrillers van dit jaar. Het boek is van 1999 en dat is hier en daar te merken aan kleine details. Het is een spannend aktieboek op een hoger niveau als James Bond, maar met dezelfde ingredienten ongeveer. Ik mis diepgang, terecht wordt het boek niet als een "literaire thriller" aangeprezen. Maar als ontspanning heeft het boek zeker zijn functie voor mij gehad. 12. Tijdens de vakantie in Sardinie en Corsica las ik twaalf boeken. Gemiddeld een normale dikte, maar er zaten ook een paar dunnetjes bij. Lekker gelezen in gewone, echte boeken. Een E-reader? Nee, niet schermpje, een echt boek! Op een E-reader kan ik niet de boeken lezen die ik wil maar alleen de "bestsellers" en ik kan niet lezen zoals je "hoort te lezen" , bladeren, nog eens terug lezen. Vasthouden, het papier voelen, genieten van een mooie uitgave. 11. Jan Costin Wagner, Voor de leeuwen. Ik kon het niet laten: weer een Scandinavische thriller. Deze keer uit Finland. Ik moest even wennen aan de veelvuldige afgebroken zinnen met aan het eind enkele puntjes. Hardop denken, zinnen niet afmaken. Moest toen denken aan introverte Finnen, die ik vroeger had leren kennen. Misschien klopt het inderdaad, wat Wagner doet! Goede opbouw, spannend plot, uiteindelijk nog verrassend slot. Hier en daar wordt je zoals het hoort natuurlijk flink op het verkeerde been gezet. Ook voor Wagner geldt: kom ik meer van hem tegen, ik ga het lezen! 10. Asa Larsson, Midzomernacht Na de eerste kennismaking met Asa Larsson intrigeerde mij haar locatie en onderwerp dermate, dat ik direct aan het tweede deel, dat ik binnen handbereik had ben begonnen. Hoewel een zelfstandig boek, is het toch leuk om de verwijzingen naar het verleden te kunnen plaatsen, direct na lezing van het eerste deel. Opnieuw erg de moeite waard. In één adem uitgelezen. Wat betreft kerkelijke setting is het verhaal opnieuw erg herkenbaar, zij het dat de extreem charismatische en sectarische stroming van het eerste deel gelukkig niet meer zo direct onderwerp was, maar dat één en ander iets meer aan de rand van het kerkelijk gebeuren plaatsvond. Als ik meer titels te pakken krijg via het tweedehands-circuit, dan zal ik zeker meer van Larsson lezen. 9. Asa Larsson; Zonnestorm Opnieuw een Scandinavische thriller, ditmaal weer uit Zweden. De lokatie en de setting zijn voor mij nogal herkenbaar. De lokatie is de noordelijke mijnstad Kiruna, in Zweeds Lapland en de setting is de kerkelijke situatie in die plaats, maar dan wel in de fantasie van Larsson nogal ver geextrapoleerd. Inderdaad heeft de extreem charismatische groepering Levend Woord in de jaren voorafgaand aan dit boek uit 2004 in heel Zweden en ook in Kiruna nogal flink invloed gekend. En inderdaad zijn kerkgenootschappen gefuseerd. De tendensen waren dus herkenbaar aanwezig toen ik contact met die stad en met Zweden had. Ook de gevaarlijke subjectiviteit die kan optreden tussen de leiders van dergelijke gemeenten zijn herkenbaar geschilderd. Toch kan ik me ook de moeite vanuit Kiruna met dit boek en de daarop volgende serie boeken die ook in Kiruna spelen voorstellen. Het lijkt er wel een beetje op dat Asa Larsson haar geboortegrond en haar milieu niet alleen letterlijk maar ook figuurlijk de rug toe heeft gekeerd, zoals ook haar hoofdpersoon Rebecka Martinsson gedaan heeft. Asa Larsson heeft een spannende thriller geschreven, goed opgebouwd, geloofwaardig tot op zekere hoogte. Ik ben toch gauw aan de volgende titel van haar begonnen. 8. Johnston, Wayne; De kolonie van onvervulde dromen Dit dikke boek speelt in Newfoundland, dan nog een Engelse kolonie, een enorm eiland bij de kust van Canada en geteisterd door onbarmhartige winters. Het verhaal vertelt over de levens van twee mensen uit verschillende milieus, maar beiden zijn gemarginaliseerd en zoeken overlevingsmogelijkheden, soms samen, soms zonder elkaar, soms tegen elkaar in, maar uiteindelijk onafscheidelijk. Voor mij was de geschiedenis van deze britse kolonie totaal onbekend, maar niet minder fascinerend: de verbondenheid en de strijd met het Koninkrijk. De relatie met het nabijgelegen Canada en de aantrekkingskracht van het sterk in opkomst zijnde New York, waar vele Newfoundlanders een toekomst zoeken en de strijd met het bittere klimaat maakt dit boek zeer de moeite waard. Ik kreeg het om het te verkopen, maar besloot het eerst te lezen. En ik heb er geen spijt van. Een aanrader. 7. Arto Paasillinna: De huilende molenaar Deze Finse roman speelt in Lapland, waar een grote en sterke, eenvoudige maar eerlijke man zich als nieuwe molenaar komt vestigen in de buurt van een klein dorp. Met enorme kracht, snelheid en vakmanschap herbouwt hij de vervallen molen en neemt het grondstuk weer in gebruik. Het dorp kijkt met bewondering toe en is blij met de ontwikkelingen, maar merkt ook enkele kleine vreemde trekjes aan de man: hij doet dieren na en vermaakt de kinderen er mee en hij maakt wel eens een geluid als een huilende wolf. Stap voor stap keert het dorp zich tegen de molenaar, die niet begrijpt wat er gebeurt en hoe hij moet reageren. Erg mooi beschreven. Het laatste hoofdstuk was voor mij zeer verrassend. De link naar oude Scandinavische legenden werd gelegd. Heel bijzonder, de moeite waard. 6. Hjälmar Soderberg; Dokter Glas Deze uit het Zweeds vertaalde roman is meer dan een eeuw geleden geschreven. Een goede greep van de uitgever, want behalve heel leesbaar ook heel aktueel qua problematiek. De sfeer van begin 1900 in een kleine stad in Zweden wordt treffend beschreven, maar wordt nergens stoffig saai. De gedachtengangen van Doktor Glas draaien rondom zijn liefde voor de echtgenote van de onuitstaanbare dominee en de medicijnen die hij klaargemaakt heeft om zelf te zijner tijd een einde aan zijn leven te maken maar die hij ook voor de dominee kan gebruiken. Over zijn ethische vragen en zijn ongeloof in God. Mooi geschreven, spannend boek. 5. Frode Grytten; De razende rivier Met een naam die lijkt op Grote Grutten zal het in Nederland misschien niet lukken, maar in Noorwegen blijkbaar wel. Een gevierde thrillerauteur in het land van de fjorden vertelt een verhaal dat heel langzaam op gang komt, relatief klein lijkt, maar uiteindelijk uitgroeit tot de ontdekking van een gruwelijke misdaad tegen de mensheid. Goed geschreven, allemaal op het niveau van gewone dagelijkse dingen. De ik-figuur heeft een relatie met zijn schoonzus, tevens zijn ex-verloofde, en die problematiek speelt door het verhaal heen. Identificatie met een goede politieman maakt dat niet eenvoudig. Het verhaal staat, de Noorse achtergrond wordt overtuigend getekend. Een kind is de enige die de sleutel tot het geheim weet. De razende rivier stort van de bergen in het fjord. Een spannend verhaal. 4. Willem van Toorn; Het verhaal van een middag Een verademing om na het boek van Izzo te belanden in een 20 jaar oud boek van Willem van Toorn (dat overigens helemaal niet zo aan voelt). Al in de 70-er en 80-er jaren had ik diverse titels van Van Toorn met genoegen gelezen en die herinnering deed me dit boek ook naar voren schuiven op het almaar uitdijende wachtlijstje van boeken die ik echt wil lezen. Ik heb er geen seconde spijt van gehad. Wat een heerlijk, helder Nederlands. Rustig, duidelijk, eenvoudig, maar beeldend, suggererend. Prachtig. En het verhaal is goed, klopt. Het verhaal van een middag over een Engelsman, die zijn erfenis, het huis waar hij als kind kort gewoond heeft in Zuid-Italie, gaat bekijken. Mooi hoe hij alles terug ziet en herkend. Hoe sprekend worden de details genoteerd. En zijn herinnering aan ene middag, waar een raadsel overheen hangt en waar niemand hem echt iets over lijkt te willen vertellen. Het verhaal is anders. Ontdekt hij. Hij ontmoet iemand, die aan de overkant stond en het wel begrepen had. Schitterend. Achterin het boek een lange lijst met titels van Willem van Toorn. Meer dan ik dacht. Ik hoop meer van hem tegen te komen! 3. Jean-Claude Izzo; Misdaad in Marseille Ik had de loftrompet gehoord over deze voor mij onbekende Franse schrijver en geintrigeerd door de stad waar ik enkele keren (te weinig!) geweest ben, begon ik aan deze dikke pocket van 733 pagina's. Drie delen in één band over een Marseillaanse James Bond tegen de Frans-Italiaanse-NoordAfrikaanse Maffia. Met dit verschil: deze Bond zit zelf bij de politie. Daar merk je echter weinig van, het bureau, de acties van collega's, de samenwerking onderling, het krijgt weinig aandacht. Wel de heftig opspelende mannelijkheid van de hoofdpersoon, die zijn ogen behoorlijk de kost geeft aan het schoons van de Franse Wallen. Ook de heftige acties, vechtpartijen, autoritten die bladzijde na bladzijde lijken te vullen doen sterk aan de Britse filmicoon denken, al is de Franse pendant toch rauwer, minder glimmend gepoetst en vooral minder beheerst in taalgebruik. Verrassend om opeens in kooksessies te belanden die je het water in de mond doen lopen. Hoe verse vis klaar gemaakt wordt, de knapperige groente en de bijpassende wijn, Toch kon het verhaal me niet bekoren en besloot deel 2 en deel 3 maar niet te lezen. Ik had wel meer zin in Marseille gekregen, dat wel. 2. Jaan Kross; De gek van de tsaar Eindelijk lees ik weer een boek van een Estse schrijver. Het land heeft me lang gefascineerd en nog. Jaan Kross is een gerenommerde schrijver, die kans maakt op de Nobelprijs voor de Literatuur. Er zijn meer titels van hem in het Nederlands verschenen. Dit boek is op dik papier gedrukt door Prometheus en is een groot en dik formaat paperback. Kross is er in geslaagd om de sfeer van de Estlandse klassenmaatschappij van de eerste helft 19e eeuw te tekenen en de hoofdpersoon brengt als adellijk persoon zijn eerlijke visie op de heerschappij van de Tsaar onder woorden. Hij heeft dat de Tsaar beloofd te zullen doen, maar deze eerlijkheid brengt hem in een moeilijke positie. Als Gods geroepene om Tsaar van Rusland te zijn, kan hij niet toestaan dat dergelijke ideeën worden toegelaten want dat zal tot chaos leiden. Is zijn vriend gek of zeer intelligent? Het boek heeft de vorm van een dagboek, geschreven door de zwager van "de gek". Een goed boek, een must voor degenen die zich een beeld willen vormen van maatschappij en geschiedenis van de Baltische Staten. 1. Jaap Scholten; Tachtig Dit debuut van Jaap Scholten had ik nog niet gelezen. Zijn "Heer en Meester" met columns over Hongarije vond ik geweldig, dus blijf ik Jaap Scholten maar een beetje volgen.Dit zijn hilarische jeugdherinneringen van een zoon van een rijk Twents textielgeslacht. Heerlijke humor en goed leesbaar. Op mijn wenslijstje staat natuurlijk "Kameraad Baron", over de verarmde adel van Transsylvanië. Momenteel nog een hit, dus nog niet via de kringloop in mijn bezit gekomen. Dus even wachten nog. Helaas ben ik vanaf midden 2010 gestopt met mijn leeservaringen te noteren. Die draad pak ik in 2012 weer op. MY BOOKS 2010 Tot dusver heb ik in 2010 de volgende boeken gelezen (en er wat over geschreven): 11. Meesters der Vertelkunst Een Meulenhof Pocketje uit 1969 met 11 korte verhalen uit de bekende serie Meesters der Vertelkunst trok mijn aandacht vanwege de bijdrage van Tibor Déry in dit boekje. Deze Hongaarse schrijver schrijft op een aanstekelijke manier over het kattekwaad van een stel kinderen in Boedapest in 1929. Dit kattekwaad loopt uit de hand, maar zoals een goed kort verhaal betaamd heeft het een open eind. Er zijn parallellen met Sandor Marai's roman De Opstandigen maar dat kattekwaad is een stuk kwaadaardiger. Ik kon het niet bij het verhaal van Déry laten, dus las ik ook de verhalen uit Engeland, Frankrijk, Ierland, Israel, Italie, Polen, Rusland, Spanje, de VS en Zweden. Van deze serie heb ik diverse deeltjes in de aanbieding, maar bij mij kwam de vraag op wanneer ik eindelijk eens aan de pil van Zwagerman met 250 beste korte verhalen uit Nederland en Vlaanderen zou beginnen. Ik heb er wel zin aan gekregen. 10. Boris Simon, De voddenrapers van Parijs (kringloop Lochem) Dit oude boekje uit de 1950-er jaren vertelt de intrigerende geschiedenis van Abbé Pierre en de begingeschiedenis van de wereldwijde beweging Emmaus. Vanuit bewogenheid met gemarginaliseerden (zwervers, alcoholisten, werklozen) en met een groot gevoel voor rechtvaardigheid komt Abbé Pierre op voor een groep armen en daklozen aan de rand van Parijs. Hij opereert op het scherp van de snede wat betreft burgerlijke ongehoorzaamheid en met een visie voor recycling ver voor zijn tijd uit. Het ideaal van de woongemeenschap is door een onvermijdelijke crisis gegaan, maar toch kenmerk gebleven van Emmaus. 9. Wolfgang Büsscher, Duitsland, een reis (gekocht bij De Slegte, Enschede) Het concept, rondom een land reizen, is natuurlijk niet origineel. Paul Theroux deed het bijvoorbeeld al langs de kust van het "Drijvende Koninkrijk". Dat boek heb ik niet uitgelezen, op driekwart van het boek vond ik het saai worden. Het boek van Büsscher heb ik wel uitgelezen. Langs de grenzen van Duitsland is er zoveel meer varieteit, zoveel interactie tussen culturen, zoveel geschiedenis. Wolfgang Büsschers boek is wel losser, oppervlakkiger, dan dat van Theroux. Misschien omdat hij voor de Süddeutsche Zeitung werkte en krantenjournalisten nu eenmaal anders schrijven? Diezelfde krant beveelt het boek van Büsscher luidruchtig op de achterflap aan als "misschien wel beter dan Bruce Chatwin". En dat vind ik schromelijk overdreven. Vriendjespolitiek ? In elk geval was het lezen van dit boek voor mij als vreemdeling in Duitsland toch wel indrukwekkend: wat is dit land groot, wat heeft het veel te bieden ! Een aanrader voor iedereen die Duitsland beter wil leren kennen. 8. Miklós Vámos, Het boek der vaders. ( Gekocht van mede-boekverkoper op internet.) Deze nieuwe Hongaarse roman uit 2000, die in 2008 in Nederland werd gepubliceerd, trok mijn aandacht door een bespreking in Most Magyarul, het Hongaarse-Nederlandse blad, waarop ik al vele jaren geabonneerd ben. De geschiedenis van 12 generaties en een periode van 300 jaar omvat dit 470 bladzijden tellende boek. Interessant en overtuigend zijn de beschrijvingen van de sfeer en de geschiedenis van de verschillende perioden. Onwaarschijnlijk is de rol van het “Boek der Vaders” dat van vader op zoon en ook zijn de verschillende “gaven” van sommige erfgenamen. Ik heb het boek met wisselende stemming gelezen, soms spannend, soms wat traag. De aanloop naar de Jodenvervolging in Hongarije gaf me meer inzicht. 7. Joris Luyendijk, Het zijn net mensen; (uit een gratis partij.) Meteen toen Luyendijks boek uitkwam trok het mijn aandacht en nu ik het gelezen heb (ik kreeg het in handen via een gratis partij), heeft het mijn verwachtingen niet onbeantwoord gelaten. Ik waardeerde Luyendijk al als TV presentator, vooral ook van zijn lange interviews met “Zomergasten” , maar zijn eerlijke beschrijving van zijn eigen dilemma’s en onmogelijkheden als journalist in het Midden Oosten doen die waardering onderstrepen. Luyendijk maakt glashelder hoe de hedendaagse wereld en vooral ook de hedendaagse oorlogen en conflicten gemanipuleerd worden door regeringswoordvoerders, legerleiders en dictatoren, die vooral belang hebben bij beïnvloeding en de verkondiging van meningen en overtuigingen en daarvoor desnoods een feitelijke verslaggeving willen bemoeilijken of verhinderen. Dat maakt de oplettende TV kijker zeer kritisch, om niet te zeggen argwanend en cynisch. Geen enkele verslaggever kan blanco en zonder vooronderstellingen zijn publiek informeren. Het is daarom des te belangrijker te weten uit welke hoek de informatie komt. Een goed boek, zeker ook voor hen die denken te weten hoe het Midden Oosten in elkaar zit. 6. Scholten Jaap, Heer en Meester. (Geleend gelezen.) Deze dikke paperback kon ik bijna niet meer wegleggen. De heerlijke columns van Scholten Jaap zijn zeer herkenbare Hongaarse verhalen. Van alles passeert de revue: geschiedenis, platteland (niet ver van het ons zeer bekende gebied), stad (Boedapest natuurlijk), gewoonten, kleding. Voor Hongarije-liefhebbers een echte must. Dat dergelijke fraaie columns verschenen zijn in “De Telegraaf” is raadselachtig. Zulke kwaliteit zoek je toch niet in zo’n krant! Ik denk dat het voor het eerst is dat ik van plan ben een boek te gaan kopen dat ik al gelezen heb. Dit boek is zo leuk, dit wil ik gewoon hebben. Om nog eens te lezen, of om de goede herinnering levend te houden. En in elk geval de Hongarije-verzameling te versterken. 5. Klara Burghardt; Sitten und Brauchtum in Saar. (Geleend gelezen). Dit boek is zowel in het Hongaars als in het Duits geschreven. Het is een typisch dorpsboek dat enkele decennia geleden in zwang was in Duitse dorpen om de lokale geschiedenis en traditie vast te leggen. De bouw en ontwikkeling van een dorp. De geschiedenissen van families. De plaats van kerk en school. De tradities van kleding, feesten en eten worden uitvoerig en gedetailleerd beschreven. Foto’s en schetsen verluchtigen het geheel. Klara Burghardt heeft Saar (Sarón) aan zich verplicht toen zij als onderwijzeres in die plaats dit boek schreef en samenstelde. Ook zinvol om inzicht te krijgen in andere Hongaarse dorpen met een Duitse / Zwabische geschiedenis. Helaas niet meer verkrijgbaar en een antiquarisch exemplaar op de kop tikken lijkt vrijwel uitgesloten. 4. HC ten Berge, Een Italiaan in Zutphen. (Gekocht bij collega internet-boekhandelaar) Dit boekje wilde ik persé lezen vanwege mijn Zutphense roots. Leuk om beschrijvingen en straatnamen van de Zutphense binnenstad te lezen. Aardig idee om Umberto Eco in weinig verhullende vermomming naar Zutphen te laten komen. Het verhaal over een diefstal uit de Librije van de Walburgkerk en een verband leggen met de oude legende van de Walpurgisnacht is ook wel aardig. Toch heeft het boekje me niet overtuigd. De gezochte namen van de figuren in het boek droegen daar aan bij, maar nee, het verhaal viel me helaas wat tegen. 3. Bruce Chatwin, In Patagonie; (van Kringloop Oldenzaal) Wat een heerlijk boek. Meteen zit je in het verhaal. Wat een ellende als je na vier hoofdstukken genieten zo stom bent om deze fraaie Rainbow pocket in de hut van de veerboot tussen Hull en Hoek van Holland te laten liggen. Ergens hoop je nog vaag dat iemand anders nu zich over dit boek ontfermd heeft en deze klassieke tekst tot zich neemt, maar eigenlijk is het balen totdat een nieuw tweedehands exemplaar opduikt om de lezing voort te zetten. Het verhaal boeide zozeer dat bijna de neiging ontstond om op internet een ander exemplaar te kopen. Ik weet dat ik daar aan zal gaan toegeven als niet binnen afzienbare tijd het boek op een andere manier binnen handbereik komt. 2. William den Boer; Calvijn en het Nederlandse Calvinisme. (Abonnement Apeldoornse Studies.) Behoorlijk leesbaar deeltje van de langlopende serie ‘ Apeldoornse Studies’. De Nederlands Gereformeerde theoloog William den Boer doet met zijn “ontmythologiserende” kerkgeschiedenisstudies zo nu en dan behoorlijk stof opwaaien, bijvoorbeeld over hoe dicht Arminius wel bij de theologie van de Reformatie stond en welke achtergronden speelden bij de scheuring tussen “dopersen” en “gereformeerden”. In deze studie gaat het om de feitelijke relaties van Calvijn met Nederland (via zijn Nederlandse vrouw) en het beroep dat Nederlandse calvinisten op hem doen. Advies van William den Boer: Wil je Calvijn leren kennen, moet je niet bij degenen die zich calvinist noemen te rade gaan, maar moet je Calvijn zelf lezen. Dat klinkt nogal als een open deur, maar het blijkt in de praktijk nog niet zo vanzelfsprekend te zijn. Overigens ben ik al jaren abonnee van deze serie, maar ik hoop dat de komende titels iets relevanter zullen zijn voor het hedendaagse christen-zijn en gemeenteleven. Een uitleg waarom het huidige schimpwoord calvinist onterecht is lijkt mij alleen de buitenkant van de problematiek te raken. 1. Kader Abdollah; Kroniek van de Stenen Stad. (van De Slegte in Enschede) Prachtig boek over belevenissen van kinderen in een stad in Zuid Albanië dat achtereenvolgens door Italianen, Grieken en Duitsers wordt bezet tijdens de Tweede Wereldoorlog. De klasse van deze schrijver is ook in dit boek weer onmiskenbaar. Dit is het derde boek dat ik van Kader Abdollah las, maar zeker niet het laatste. MYBOOKS2009 Tot dusver heb ik in 2009 gelezen: 27. Patrick Leigh Fermor: "Tussen wouden en water" . (van een mede-boekverkoper op internet) Deel 2 van een trilogie die nooit werd afgeschreven. Eerder dit jaar las ik deel 1 en was brandend nieuwsgierig naar het vervolg. En ja, wat een prachtige taal, wat een compacte taal, wat een achtergronden. In één woord geweldig. Trekken langs de Donau, door Hongarije, door Transsylvanie, door Roemenië. Prachtige beschrijvingen van cultuur, natuur, mensen. Heerlijke uitwijdingen en wat een woordkeus! Petje af voor de vertaling. Patrick Leigh Fermor heeft zich permanent van een plek op mijn boekenplank verzekerd. Het volgende boek van hem staat al weer te wachten: "Mani", over zijn reis door Griekenland. Volgend jaar zal Patrick Leigh Fermor weer op mijn lijstjke prijken. 26. A.Mozer - Ebbinge en R. Cohen: "Alfred Mozer, gastarbeider in Europa" . (kringloopwinkel Denekamp) In 1980 verscheen dit boek bij de Walburg Pers in Zutphen, 75 jaar na de geboorte van Alfred Mozer in Munchen. de zoon van een Hongaarse vader en een Duitse moeder. In de dertiger jaren schreef hij confronterende en uitdagende artikelen in een Oostfriese krant aan het adres van Adolf Hitler waardoor hij moest onderduiken en naar Nederland vluchten. Alfred Mozer bleef in Nederland en werd na de 2e Wereldoorlog een voorvechter van de Europese beweging en heeft zich zijn hele leven daar aan gewijd, vooral binnen de Partij van de Arbeid. Toen ik dit boek zag in de kringloopwinkel en opeens ontdekte naar wie straten in de Grafschaft Bentheim zijn genoemd, wilde ik meer van deze man weten. Zijn in Nederland ook straten naar hem genoemd? Helaas is het boek slecht samengesteld, slecht geschreven. Het is een verzameling van stukken door Mozer geschreven. Een goed overzicht ontbreekt, geen commentaar van een partijgenoot, van mede-Europeanen. Jammer. Het gedachtengoed van Mozer zou opnieuw ontdekt moeten worden. 25. Kader Abdollah: "De Adelaars" (Van De Slegte) Opnieuw Kader Abdollah! Leest gemakkelijk maar intrigeert door zijn waarnemingen als buitenlander, door zijn bijzondere wendingen en eindes aan zijn verhalen. Gruwelijk en indrukwekkend het verhaal rondom de executie van zijn broer, het nachtelijk zoeken in bergdorpen om hulp bij een illegale begrafenis en de adelaars, die boven bepaalde plaatsen zweven. Maar niet minder het verhaal van de Perzische vader die na vijf jaar op bezoek komt in Zwolle en het afscheid dat volgt, de leegte die overblijft. Is terecht erkend met meerdere prijzen. 24. Bernlef: “De pianoman” (uit gratis partij) Bernlef stelt niet teleur. Een verhaal met genoeg ruimte voor eigen interpretatie en invulling om daardoor ook in dit beknopte ruimtebestek interessant en spannend te blijven. De homosexuele scène aan het begin van het boek is mijns inziens overbodig en onecht. De eenzaamheid en geslotenheid van de hoofdfiguur hadden ook zonder die scène wel aannemelijk gemaakt kunnen worden. Toch wel een goed boekje, beter dan de meeste boekenweekgeschenken die ik de laatste tijd gelezen heb. 23. Geert Mak: “Het eiland”. (uit gratis partij) Dit kleine cadeauboekje beschrijft de opkomst en ondergang van een alternatieve minisamenleving op een voormalig Oost Indië handelseiland in de haven van Amsterdam in de 80-er jaren. Intrigerend om te lezen over een veelkleurige groep van hippies, criminelen, illegalen, alternatieven en drop-outs, hun levensstijl, hun groepsregels, hun overlevingsstrategieën binnen de stad Amsterdam in een tijd dat op vele plaatsen van Nederland de krakersbeweging, de punkers en de youth for christ groepen welig tierden. 22. J.M. van der Linde, “Jan Amos Comenius, 1592 – 1670, theoloog, pedagoog, politicus” (gekregen van Guus Kessler) Wat een eye-opener ! Dit dunne boekje van slechts 45 pagina’s was voor mij de kennismaking met een geweldige zendingsman en wereldburger. In grote lijnen schetst Van der Linde leven en theologie van deze Tjech en tijdgenoot van Zinzendorf, die verbazend genoeg elkaar niet of nauwelijks gekend hebben, terwijl beiden zo’n grote stempel op de kerkgeschiedenis gezet hebben. Inmiddels heb ik de biografie van Otto Riedel over Comenius in mijn boekenkasten opgezocht, die ik nooit gelezen had. Dat moet nu beslist gaan gebeuren. 21. Nicci French: “Het verlies”. (uit een gratis partij) Een geschenkboekje uit 2002 ter gelegenheid van de maand van het spannende boek. Op de omslag staat : “literaire thriller”. Ik heb over die kwalificatie wel even een tijdje na moeten denken. Ik kom niet verder dan te denken dat blijkbaar het spannende verhaal een upgrade nodig heeft of had. Waarschijnlijk zijn de meeste spannende verhaal gewoon spannend en niet “literair” en daarom misschien niet aansluitend bij een grotere doelgroep ? Geen idee, matig boekje. Heb veel beter werk van het koppel Nicci Gerard gelezen. 20. Prof. Dr. W.H. Velema: “Mag ik sterven, moet ik leven?” (uit een gratis partij) Dit boekje uit 1993 heeft me wel wat geholpen met betrekking tot de vraagstukken rondom euthanasie, levensverlenging, etc. maar het is merkbaar gedateerd als het gaat om beleid van overheid en instellingen. Het boekje wordt gedomineerd door een reactieve discussie met H.M. Kuitert, in die tijd een invloedrijk ethicus aan de VU. Dat vind ik eigenlijk wat zwak, maar wellicht was het in die tijd nog niet anders mogelijk. De principiële punten die Velema aan de orde stelt zijn ook vandaag onverminderd geldig, maar als iemand vandaag zijn mening wil vormen over dit onderwerp vanuit christelijk oogpunt is het m.i. beter om een actueler boekje te lezen. Wat ik wel weer erg kon waarderen was de persoonlijke betrokkenheid die Velema toont bij de enorme dilemma’s die zich voor kunnen doen en bij de lijdende patiënten, die soms onmogelijke keuzes moeten maken. 19. Henning Mankell; Het graf. (uit gratis partij) Zelden lees ik een detective meer, maar vroeger bewonderde ik het Zweedse schrijversduo Sjöwall en Wahlöo, dus waarom dit flinterdunne boekje uit Zweden ook niet eens proberen. Ik had immers genoten van een stuk of 8 Wallander DVD’s tijdens de zomer! Na de eerste bladzijde dacht ik: hmm, redelijk goed de TV-serie nageschreven. Dat is zo gebleven. In dit geval voor mij dus niet: lees eerst het boek, kijk daarna de film. Zeer matig. 18 Kader Abdollah; De reis van de lege flessen. (uit gratis partij) Mijn tweede boek dit jaar van Kader Abdollah, terwijl ik nooit eerder iets van hem gelezen had. Dat zegt iets. Goed leesbaar. Nederlandse ervaringen roepen Iraanse herinneringen op. Nederlandse gewoonten worden gespiegeld met Iraanse cultuur. De herinneringen drijven weg in lege flessen waar eeuwenlange geheimen in werden bewaard. De rivier in Iran en de IJssel bij Zwolle vloeien soms in elkaar over. Mooi boekje. Aanbevolen. 17. Patrick Leigh Fermor; Langs Rijn en Donau (van een rommelmarkt) Wat een prachtig boek! Wat een prachtige zinnen en woorden ! Wat een geweldige beschrijving van een voetreis in 1933/1934 vanaf Hoek van Holland naar Hongarije. Een 18-jarige Engelsman loopt door fraaie landschappen, beschrijft mooie ontmoetingen met allerlei slag mensen, plaatst het in de context van tijd, cultuur en politiek. Heel apart om over het opkomende nazisme te lezen en het contact van nazis met een engelse jongen. Ik heb lang over dit boek gedaan, het is niet erg dik (277 pag) maar het is erg compact geschreven. Je wilt eenvoudig niets missen. Aan het eind duurde me het wat lang maar ik betreur het zeer dat ik het vervolgdeel niet in huis heb. Uiteraard heb ik het meteen tweedehands via internet besteld. En ik ontdekte dat de schrijver nog veel meer heeft geschreven. Daar ga ik ook achteraan ! Deze voetreis naar Constantinopel heeft Patrick Leigh Fermor zijn hele leven heeft bezig gehouden. Dertig jaar later, ruim na de Tweede Wereldoorlog dus, maakt hij de reis voor de tweede keer en 44 jaar later wordt dit boek pas voltooid. Dat is natuurlijk ook duidelijk. Een jongen van 18 is niet in staat om met een dergelijke eruditie te schrijven. Toch is niets van de oorspronkelijke sfeer verloren gegaan. Een reisboek dat tot de klassiekers gerekend moet worden en niet in vergetelheid mag geraken. Lezen dus. Maar ik zet het niet te koop, dus zoek het maar ergens anders ! 16. Herman Vuijsje, De Economie der Overtolligen, 1984. Bijna voor niks op de kop getikt een heerlijk ideologisch bevlogen boek uit de 80-er jaren. De nog jeugdige journalist van o.a. De Tijd, het opinieblad dat ik in die periode bij voorkeur las, geeft een analyse van de lappendeken-economie die in de tijd van enorme werkloosheid van de tachtiger jaren ontstond. Met behoud van uitkering gingen allerlei alternatievelingen, kunstenaars, ambachtslieden en sjacheraars alle mogelijke zwarte, grijze en misschien soms ook witte klussen aanpakken. Met 700 - 800.000 werklozen waren de kansen uiterst klein en dat in een tijd waarin de zelfontplooiing centraal stond. Heerlijk, zo'n herkenbaar boek. Een geweldige troost om een opeens een politieke en maatschappelijke basis te herontdekken voor je eigen sociale positie. Natuurlijk, altijd al gedacht: die zogenaamde geldende normen? waarom zouden ze ook voor mij gelden ? Ik doe gewoon wat ik leuk vind, waar ik een centje mee oppik, waar ik me helemaal niet minder om hoef te voelen, misschien zelfs bevoorrecht ! Ik ben een overtollige in de economie van bezuinigingen, van afbouw van subsidies, van verlies aan idealisme, maar ik werk een beetje aan mijn eigen economische lappendeken. Waarom zou ik nog meer willen ? Geweldig, zo'n herkenning in een boekje uit de tijd waarop ik overstapte van de ene idealistische organisatie naar de andere en waar ik 20 jaar zou blijven om nu heerlijk overtollig te zijn. 15. Sjaak Verboom, “De val van de Aleph” (nieuw gekocht 2006) Het eerste boek van Sjaak Verboom, “Brandglas” (2003) werd zeer kritisch ontvangen door christelijk literaire pers. De kritiek richtte zich op zowel het literaire niveau als de inhoudelijke kant en er leek weinig van Verbooms boek over te blijven. Een eenzijdige zelfkritiek en angst voor moraliserende streekromans speelde de christelijke critici parten. In tweede instantie braken andere neerlandici en literatuurcritici toch een lans voor Verbooms boek. Met deze informatie in het achterhoofd ben ik wat aarzelend aan het tweede boek van deze fotojournalist van het Reformatorisch Dagblad en lid van de Evangelische Gemeente Berea in Apeldoorn begonnen. “De val van de Aleph” is onmiskenbaar een moedig boek en moet mijns inziens zeker tot de moderne christelijke literatuur gerekend worden. Spannende thema’s worden aangesneden zonder tot dwingende conclusies te komen. De psychologie van de twijfelende en zoekende Max, poppenspeler, afkomstig uit Rijssen, met een belastende persoonlijke geschiedenis, staat centraal. De moedige poging om voor een gemengde groep Israëlische en Palestijnse kinderen te spelen en bruggen te willen bouwen loopt uit op een klein drama, dat het einde van het boek is. De visie op Israel en de Palestijnen wordt vanuit tegengestelde gezichtspunten aan de orde gesteld. Het creatieve proces om tot een nieuw poppenvoorstelling te komen wordt voor de lezer meevoelbaar beschreven. Toch kan ik niet anders dan ook enkele kritische punten te noemen: het gebruik van een overdaad aan bijvoeglijke naamwoorden, het verwijzen naar of citeren van allerlei literaire bronnen lijkt wat overdone. De andere personen uit het boek blijven wat oppervlakkkige types, die geen ontwikkeling meemaken. Het monologue interieur van Max is wel erg veel aanwezig. De woordelijke weergave van het poppenspel zelf vond ik het minst sterke deel van het boek. Al met al toch een interessante ontwikkeling op het terrein van christelijke literatuur. Het maakt nieuwsgierig naar de volgende producten van Verboom. 14. Lieve Joris, “De melancholieke revolutie”. (verjaardag 2009, uit kringloop) Precies 20 jaar na de “melancholieke revolutie” heb ik het boek van Lieve Joris gelezen in Hongarije zelf. Ze beschrijft het jaar van de grote omwenteling in Hongarije als een onderdeel van de instorting van het communisme in Oost Europa. Ik vond vooral de relatie met Roemenie en Transsylvanië daarbij interessant. Lieve Joris beschrijft van binnenuit hoe de ontwikkelingen van het kader van de nieuwe partijen gaan, de wisselwerking tussen de hoofdstad en het platteland, maar vooral het feit dat de melancholieke revolutie een zaak is geweest van politiek onervaren intellectuelen. Er is sprake van weemoedig verlangen naar het verleden, alleen grijpen de verschillende groeperingen terug op verschillende momenten in de geschiedenis. Het perspectief van twintig jaar later is interessant: onvoorstelbaar hoe het land zich veranderd heeft. Het boek besluit met een motie in het nieuwe parlement om uit het Warschau Pakt te treden. Ondertussen is de toetreding tot de EU al weer jaren geleden en komt de stap naar de Euro als betaalmiddel al erg dichtbij. De opmerking van één van de kandidaten van de liberale SDS dat het 200 jaar zal duren voordat Hongarije echt democratisch zal worden is mijns inziens na 20 jaar toch onwaarheid gebleken, ook al zijn de recente politieke schandalen aanleiding tot gewelddadige opstanden in Boedapest geweest. Opvallend is dat in een land met 2 miljoen hervormden en 3 miljoen Rooms Katholieken (totaal 50% van de bevolking!) de rol van de kerk in het hele boek niet ter sprake komt. Een blinde vlek van de oorspronkelijk Rooms-katholieke Belgische journaliste! Toch een goed boek om zicht te krijgen op deze voor Hongarije zo cruciale jaren 1989 – 1990. 13. Antal Szerb, “Reis bij maanlicht” (nieuw gekocht in Zutphen in 2007 met een boekenbon) Eindelijk heb ik deze klassieke Hongaarse roman uit 1939 gelezen. Dat had ik eerder moeten doen. Een mooi en intrigerend boek over een wereldvreemde jongeman uit Boedapest die de diepten van de liefde en de dood wil leren kennen maar dus ook te maken krijgt met het leven zoals het is en met haat. Het romantische verlangen naar vroegere diepe vriendschappen drijft hem naar Italië en hoewel hij de ene vrouw opgeeft voor een eerdere liefde raakt hij ook deze vrouw kwijt. Uiteindelijk is Mihaely niet sterk genoeg om zich definitief te verzetten. Uit de laatste regels van het boek: Hij gaf zich over…De feiten waren sterker dan hij…Altijd zijn ze sterker: de vaders, de Zóltans, de vennootschappen, de mensen…In leven blijven. Hij zou ook leven, zoals de ratten tussen de ruïnes. Maar toch leven. En zolang een mens leeft is er altijd een kans dat er nog iets gebeuren zal.” Antal Szerb werd maar 44 jaar oud, hij stierf in een werkkamp bij Sopron in 1945. Om de werkelijke diepte van het boek te bevatten zal ik het later nog eens moeten lezen als ik nog wat ouder geworden ben. 12. Primo Levi, “Is dit een mens?”, (Gekocht kringloop in Enschede ?) Van december 1945 – januari 1947 schreef de nog jonge Italiaanse jood Primo Levi het verslag van zijn bijna vijf jaar durende verblijf in het Poolse concentratiekamp Auschwitz. De gruwelijke, georganiseerde, systematische afbraak van elke menselijke waardigheid wordt tot in de vreselijkste details zeer invoelbaar beschreven. Elie Wiesel’s “De Nacht” maakte diepe indruk als persoonlijk getuigenis en dit boek minstens evenzo. Slechts in drie kleine regeltjes wordt de worsteling met de Eeuwige aangeduid, maar daardoor niet minder hartverscheurend. De samenhang van de enorme vernietigingsmachinerie verspreid over Europa met de alles opeisende oorlogsindustrie is me eigenlijk nu pas goed duidelijk geworden. Al in 1972 werd van dit boek een Italiaanse schooluitgave gemaakt. Tijd voor Nederland om dit ook maar eens te overwegen. 11. Chinua Achebe, “Een wereld valt uiteen”. Klassieke Afrikaanse roman uit 1958. Deze Nigeriaanse schrijver schrijft zeer leesbaar en de woorden en zinnen die hij gebruikt tekenen stuk voor stuk krachtig de gedachten- en leefwereld van de Ibo-stam vlak voor en tijdens de confrontatie met de Westerse (Engelse) cultuur, taal en godsdienst. Hij werd geboren in 1930 en schreef dit boek in 1958. Van binnenuit beleeft de lezer de sociale structuren (de hiërarchie, de polygamie, de riten etc) en de sfeer van magie en religie, die verweven is met de dode en de levende natuur en waar allerlei mythische verhalen omheen hangen. De confrontatie met het westen is eerst een volledig wederzijds misverstaan, uitlopend op een machtstrijd die bij voorbaat verloren is door de oorspronkelijke bevolking. Om nu te zeggen dat de christelijke verkondiging niet meer mag plaats hebben omdat het een verwesterde godsdienst betreft is veel te eenvoudig. Achebe suggereert dit ook niet met zijn boek al legt hij wel de vinger op de zere plek. Het leven van de primitieve stammen is maar heel gedeeltelijk vredig en gelukkig en het Evangelie is zeker een bevrijdende boodschap, zoals ook in dit boek blijkt. Bovendien zal ook zonder de aanwezigheid van christenen de globalisering doorgaan (door moderne heidenen, die alleen winstbejag nastreven) of zal de islamisering doorgaan, zoals ook Nigeria dagelijks ondervindt. (daarover wordt in dit boek niet gesproken). Een belangrijk boek voor iedereen die iets van Afrika wil begrijpen. 10. Marten Toonder: "Had ik maar beter geluisterd; Een ragfijn spel" (Dubbelpocket, De Bezige Bij) (gekocht bij kringloopbedrijf De Beurs, Denekamp) Vanaf de middelbare school hebben de geschiedenissen van Heer Bommel en Tom Poes mij gefascineerd door de combinatie van het ironisch gebruik van speciale taalvelden (in deze verhalen o.a. die van het sociaal culturele jargon en die van het topmanagement van de industrie), treffende karakters van als mensen optredende dieren (als in fabels) en maatschappelijke of politieke ontwikkelingen die aan de kaak worden gesteld. Zoals op de omslag van dit onmiskenbare voorbeeld uit de wereldliteratuur treffend staat vermeld : "Wat een geluk, dat een ontmaskerend meesterwerk als het onderhavige het daglicht ziet voordat het te laat is. Als heer, die op zijn tellen past, zit ik er vol van, zodat ik niet zal nalaten het steeds weer te herhalen, terwijl de geneesheer mij volstrekte rust heeft voorgeschreven." En verder: "Veler ogen zullen op schokkende wijze geopend worden. De aanschaf van dit boek is voor iedereen een noodzaak; al zou men er geld op moeten toeleggen." Uit een recensie van O.B.B. te R. 9. Jolanta Jastrzebska, “Van Sandor Marai tot Magda Szabo. Klassieke Hongaarse romans uit de 20e eeuw”. (nieuw gekocht in 2007 n.a.v. een artikel in het tweetalige Hongaars/Nedrelandse Magazine Most Magyarul) Een bewonderenswaardig boek over Hongaarse literatuur van een Poolse hoogleraar letterkunde, die doceert aan een Nederlandse universiteit. Diepgravende analyses van schrijvers, hun boeken en hun achtergronden. Deels heeft het me meer inzicht gegeven in schrijvers en boeken die ik al gelezen had, deels zet het me aan tot lezen van meer en andere Hongaarse literatuur. En ik ga zeker door met het verzamelen er van ! De uitgebreide bibliografie is me daarbij behulpzaam. 8. Ivo Andric, “De Brug over de Drina” (nieuw gekocht in 2006 met kortingsbon uit Trouw) Deze Bosnische Nobelprijswinner voor de literatuur voltooide dit boek in 1945. Hij beschrijft de bouw van de brug over de Drina bij Visegrad ten tijde van de Turkse overheersing en de vierhonderd jaar van politieke en religieuze spanningen in Bosnië. De ruim 400 bladzijden van dit prettig in de hand liggende en prettig leesbare boek staan vol met kleurrijke, vermakelijke en soms gruwelijke verhalen en geeft veel inzicht in de geschiedenis en de cultuur van de Balkan. Het is een absolute aanrader wat mij betreft en onmisbaar voor iedereen die iets van de achtergronden van de spanningen op de Balkan wil begrijpen. 7. Kader Abdollah, “De koffer”. (uit gratis partij uit het Twentse Hengevelde) Deze Iraanse schrijver is inmiddels al weer jaren geleden in Zwolle neergestreken. Bewonderenswaardig hoe hij Iraanse en Nederlandse ervaringen aan elkaar verbindt, hoe hij de Nederlandse taal beheerst. Dit Overijssels boekenweekgeschenk bevat het makkelijk leesbare verhaal “De koffer”, een letterkundige beschouwing, een biografie en een bibliografie van de schrijver. Leuk boekje om kennis te maken met deze schrijver. 6. Rudi Wester, red. “Ongehoorde reizen. De beste Nederlandse en Vlaamse reisverhalen.” (uit De Beurs, Denekamp) Een bundel van 32 verhalen van bekende en onbekende schrijvers over ervaringen in vijf werelddelen. Verhalen van heel verschillend kaliber. Merkwaardig dat Turkije onder Afrika werd geordend. Wel een goed verhaal trouwens. Jaap Scholten over Hongarije was minder dan ik wel eens van hem gelezen heb. Cees Nooteboom weer moeilijk deze keer. Leuke bundel. 5. Dr. T.M. Hofman, “Een kijk op de kerk in Handelingen”. (Abonnement Apeldoornse Studies) De visie van Hugo de Groot op de relatie van (de protestantse) kerk en synagoge heb ik met enige moeite gelezen. Dat had niet alleen te maken met uitvoerige citaten in het Nederlands en Duits van enkele eeuwen geleden, maar ook het onderwerp had niet zozeer mijn belangstelling. De tijdgebonden kijk van Hugo de Groot op Handelingen en op de kerk heeft zijn invloed gehad op de ontwikkeling van de kerk in Nederland. Duidelijk is wel hoe altijd en iedereen door zijn tijd bepaald wordt, ook als bijbeluitlegger. Wel heb ik met verbazing kennis genomen van de grote ontwikkeling en Europese oriëntatie van Hugo de Groot, waarvan ik alleen maar vaag een ontsnappingsverhaal in een boekenkist kende. 4. A. den Doolaard, “Ogen op de rug”, Querido (uit Het Goed Enschede) De schrijver blikt terug op het schrijfproces van zijn belangrijkste boeken. Interessant om reflectie op omstandigheden en commentaren van vrienden, bekenden, recensenten te lezen. Ook interessant om te lezen over zijn eigen ontwikkeling. Het af