Aangeboden door CDJK
WOEDE - Salman Rushdie
Woede is een magistraal verhaal over de komst van de elektronische Brave New World.
Rushdie heeft een boek geschreven over een bestaan dat hemel en hel tegelijkertijd wordt, over een wereld die «overkookt» van het geld, de dollar die corrumpeert en het ego transformeert.
Wat is namaak en wat is echt, waar ligt de grens tussen fictie en feit? Dat zijn de vragen waarmee Rushdie een verduiveld literair spel speelt.
De sirenen van New York en Amerika hebben de hoofdpersoon, de solitaire en celibataire professor in de ideeëngeschiedenis Malik Solanka, verleid. Die wereldstad en dat land vol ongekende beloften vormen een vluchthaven voor hem, die vrouw en kind in Londen in de steek heeft gelaten.
"Iedereen was nu Amerikaan, of in elk geval veramerikaniseerd: Indiërs, Iraniërs, Oezbeken, Japanners, Lilliputters, allemaal. Amerika was het speelveld van de wereld, het spelregelboek, de scheidsrechter en de bal"
Als hij huis en haard in Londen heeft verlaten en nog maar net is neergestreken in New York wordt professor Malik Solanka, uit «het verboden» Bombay, op straat lastiggevallen, wat hem driftig maakt: «voor een vredesapostel zat hij behoorlijk vol oorlog». Deze verhuizing of vlucht is zijn zoveelste metamorfose, maar hij is vaker van huid verwisseld dan een slang. Solanka geeft les aan Kings College in Cambridge zijn hoofdthema is de frictie tussen het soevereine ik en de verantwoordelijkheid van de staat jegens de burgers maar hij heeft afstand genomen van het bekrompen academische klimaat. Dat kon ook gemakkelijk omdat hij dankzij zijn wereldberoemde poppenspel financieel onafhankelijk is geworden. Breinmeisje is zijn belangrijkste pop, een vrouw die reist door de tijd en alle grote geesten heeft geïnterviewd die op de aarde hebben rondgelopen (Socrates, Maimonides, Averroës, Galileo, Russell, enzovoort). Maar Breinmeisje, beroemd van de televisie, is in handen van de commercie gevallen en verworden tot een kwebbelende talkshowgastvrouw. Toch doet Solanka geen afstand van zijn Breinmeisje-copyright, zodat het geld dat hij verdient aan zijn verloederde idee zijn geweten splijt. Alle principes zijn verhandelbaar.
Er waart een fantoom door Woede, en dat dubbele spook heet Jekyll & Hyde. In zijn woede over het afbrokkelen van zijn «soevereine ik», in zijn onvermogen om greep te krijgen op zijn eigen furieuze uitbarstingen, doet hij dingen die hij achteraf niet meer weet.
Waar is hij in zijn black-outs, wat vreet hij dan uit? Wat zijn de wortels van zijn duistere daden? Wie is hij, wat bezielt hem, wat doet hij als er een rood waas voor zijn ogen komt en welke scherven moet hij achteraf opruimen? Zijn persoonlijkheid, dat wat hij is voor de buitenwereld, gaat ten koste van zijn persoon.
De Verenigde Staten betekenen onthechting, ahistorische onwetendheid. Hij is naar het Beloofde Land gevlucht om zichzelf uit te wissen en zijn angst en woede kwijt te raken. Als een nieuwe Adam in een kannibalistisch Amerika wil hij leven.
Het is die duivelse verleiding waarmee moslimfundamentalisten worstelen en waarmee Salman Rushdie in zijn literaire werk vrij wil omgaan.
Woede is een hartstochtelijk pleidooi voor de literatuur als vrij domein. In Rushdies boek wordt het eeuwige spel van de metamorfose en de gespleten persoonlijkheid op het scherp van de snede gespeeld. En daarom kan zijn verhaal over een door leven, familie en traditie getekende professor in de ideeëngeschiedenis uiteindelijk zowel op een hemelvaart als op een hellevaart uitlopen.
De lezer is gewaarschuwd, net als de schrijver Salman Rushdie, nog immer alive and kicking.
Uitgave CPNB
Paperback, 256 pagina's
In uitstekende staat
Salman Rushdie
Woede
Vertaald door Karina van Santen, Jan Pieter van der Sterre en Martine Vosmaer
Gratis bij aankoop van 20,- aan boeken in de Boekenweek (14-24 maart 2001)
