Het slot Loevestein, de martelaren van Gorcum, Laurens Janszoon Coster en zijn boekdrukkunst, de schat van Lombok, Kenau Simons Hasselaar, 'De blanke top der duinen', Naatje op de Dam, 'In Holland staat een huis'. Het zijn namen en begrippen uit het vaderlandse verleden die als legenden de eeuwen getrotseerd hebben en nog steeds tot onze verbeelding spreken. De auteurs van dit boek tonen aan dat elke legende een conglomeraat is van hele en halve leugens die zich in de loop der tijd aan het betreffende beeld hebben vastgeklonterd, al naar gelang de smaak en de noden van de tijd. Dit boek is niet alleen een vermakelijk rariteitenkabinet geworden maar tevens een kleine geschiedenis van onze vaderlandse mentaliteit. De twaalf opstellen in deze bundel (voorafgegaan door een inleidend artikel over 'De vaderlandse herinneri ng ') gaan alle ov er belangrijke personen en gebeurtenissen die voor de meeste Nederlanders verbonden zijn met onze vaderlandse geschiedenis, en waar zij trots op zijn. In ieder opstel wordt niet alleen onze nationale trots, bijvoorbeeld het huiselijke ideaal, Kenau Simonsdochter Hasselaer, de Reformatie, de Synode van Dordrecht, Slot Loevesteyn, Oranje en koninginnedag, Johan Cruyff beschreven, maar ook wordt onderzocht en vergeleken wat de verbeelding in de loop der eeuwen aan de oorspronkelijke feiten heeft veranderd en waarom dat gebeurde. Deze opstellen verschenen tussen 16 januari 1993 en 26 februari 1994 in NRC/Handelsblad en zijn over het algemeen goed en met kennis van zaken geschreven door voornamelijk historici. Als geheel is dit een gevarieerde bundel, waarin feiten en fictie op een vaak geestige, altijd goed onderbouwde manier worden gescheiden. Voorzien van goedgekozen zwartwitillustraties.
