Jan Siebelink - Verdwaald Gezin
BCZ
283 pagina's
Jan Siebelink (1938) werd geboren te Velp, waar zijn vader een kleine bloemisterij dreef. Hij werd onderwijzer en studeerde in zijn vrije tijd Franse taal- en letterkunde. Tijdens zijn studie kwam hij in aanraking met het werk van de Franstalige schrijver J.-K. Huysmans. Diens roman A rebours maakte door zijn verblindende stijl, religieuze preoccupatie en verheerlijking van het kwaad een verpletterende indruk op Siebelink, die het vertaalde onder de titel Tegen de keer. Op de dag dat hij de vertaling inleverde, schreef hij in de huiskamer van zijn moeder, op de plaats waar zijn vader was overleden, zijn eerste verhaal: ‘Witte chrysanten’. Met vier andere verhalen vormde dit zijn debuut Nachtschade (1975). Het boek viel op omdat het door zijn zwartromantische motieven afstand nam van het realisme dat toen in de letteren heerste. Siebelink wilde een verbinding tot stand brengen tussen het Hollandse realisme en de Franse literatuur uit het 19e-eeuwse fin-de-siècle.
In zijn romans en verhalen gaat het altijd om gewone mensen, maar door intens licht op hen te laten vallen, komen ze los van de werkelijkheid en worden tot raadselachtige personages. Literatuur, volgens Siebelink , hoort mensen bijzonder te maken. In het oerverhaal ‘Witte chrysanten’ zitten alle motieven die hij later in zijn romans De herfst zal schitterend zijn (1980), En joeg de vossen door het staande koren (1982), De overkant van de rivier (1990) zou uitwerken. Geleidelijk aan werd duidelijk wat die steeds motieven waren: de kwekerij die steeds meer het beeld zou worden van het verloren paradijs, het duistere geloof van de vader dat, hoe exact en liefdevol beschreven, nooit begrepen zal worden, het middelbaar onderwijs, de sociale rangorde in een ogenschijnlijk genivelleerde samenleving en bovenal de jeugdjaren in het land van herkomst: Velp en omstreken.
In de loop der jaren behield hij van de decadente thematiek alleen de verfijnde waarneming en zijn gevoel voor een broeierige atmosfeer over. Het leven op school staat centraal in zijn eerste roman Een lust voor het oog (1977). De ontwikkeling van het schoolthema loopt parralel aan de ontwikkeling van de schrijver van gekwelde dandy tot een scherp waarnemer (in Laatste schooldag, 1994). Hoezeer hij zijn persoonlijk stempel kan drukken op zijn onderwerp, is te zien in Pijn is genot (1992), waarin wielrenners als Erik Breukink en Johan van der Velde als devote avonturiers worden neergezet.
De familieroman Verdwaald gezin speelt zich af in het Arnhem van de jaren vijftig. Hoofdpersonen zijn Hugo Sprenger, zijn vrouw Paula en hun dochter Noortje. Hugo en Paula hebben elkaar nooit werkelijk begeerd, maar trouwden toch. Net zoals zij destijds hun verloving niet durfden te verbreken, durven zij nu een scheiding niet aan. Het zijn de jaren van de verzuiling en er zal schande van worden gesproken. Hugo droomt van andere vrouwen, terwijl Paula zich als een bezetene op de verzorging van haar dochter stort. Het is deze benauwenis waaraan Noortje probeert te ontvluchten. Hoewel de onvrede leidt tot hysterische scènes, lijken vader, moeder en dochter aan elkaar te zijn overgeleverd. Hiermee voegt deze roman zich moeiteloos in het oeuvre van Jan Siebelink, dat zich in de Nederlandse literatuur onderscheidt door het vermogen diep door te dringen tot de tragiek van een gezin.
Bespaar portokosten bekijk ook mijn andere advertenties
