Bernefs oog voor detail
247 pagina's
De wereld zwijgt. Daarom spreken mensen. Want alles gaat tenslotte verloren. Daarom verzamelen mensen: dingen, foto's, herinneringen. Een gevecht tegen de bierkaai dat de hoofdpersonen in Bernlefs verhalen heroïsch en hardnekkig leveren.
Soms gaat het om persoonlijke verledens die beschermd moeten worden tegen het vergeten, een andere keer om het gemanipuleerde verleden van dictaturen, zoals in het tweede deel van deze bundel, waartegen het individu zijn eigen waarheid stelt. In het titelverhaal vloeien twee verledens op ironische manier ineen: de archieven van een geheime dienst leveren een bespioneerd schrijver de stof voor zijn memoires.
Alles gaat voorbij, maar dat voorbij gaan wordt door Bernlef op een kroniekachtige, schijnbaar laconieke manier vastgelegd, in een stijl waarin mededogen en verbaasde ontroering doorklinken. Voor Bernlef geldt dat zwijgen zilver is maar schrijven goud. En goud ligt zelden aan de oppervlakte, haast de schrijver zich hieraan toe te voegen.
Aan zijn lange reeks romans, verhalen-, essay- en poeziebundels voegde Bernlef in 2002 deze verhalenbundel toe. De bundel bevat 19 verhalen, varierend in lengte tussen 4 en ruim 40 pagina's. Hoe kort of lang de verhalen ook zijn, de meeste zijn goed opgebouwd met een duidelijk begin, een midden en een (open) eind. Er wordt een situatie geschetst waarin je je als lezer meteen kunt inleven. Vervolgens zorgt een goed opgebouwde spanningsboog ervoor dat je geboeid blijft. Of het verhaal nu gaat over een weduwe die met behulp van een tv-programma op zoek gaat naar haar eerste liefde of over de patient die de arts achterna reist die hem net de dood heeft aangezegd, uit elk verhaal spreekt een diepe eenzaamheid en het besef dat alles voorbij gaat. Bovendien komt in diverse verhalen de idee naar voren dat het leven een verhaal is dat (door anderen) verzonnen is. Bernlef heeft zich daarbij laten inspireren door gebeurtenissen in het voormalige Oostblok, zoals de spionagepraktijken. Dit alles is geschreven in Bernlefs bekende onnadrukkelijke stijl. Pocket; zeer kleine druk
