een karakteristiek van de mens
240 pagina's
Als je na al die eeuwen christendom vraagt waar het om begonnen was, dan is het antwoord volgen Kuitert: om de mens. En dus niet om God. Mensen waren er immers al voor god er was; god en goden zijn producten van menselijke verbeelding, die ons als erfenis van vorige generaties zijn overgeleverd. Kuiterts visie op de mens bevrijdt ons van een enorme santenkraam van voorstellingen die uiteraard best mogen en hun diensten kunnen bewijzen voor als je in nood zit. Maar de genante vertoningen die mensen met god uithalen kunnen als het moet opzij, ze zijn niet waar het in de religie omdraait.
Nieuwe bespiegelingen van Kuitert over mens en god (nu steeds met kleine letter). Kuitert vordert gestaag in zijn denken: god is nu niet langer 'persoonachtig', maar product van de menselijke verbeelding, en de christelijke leerstellingen zijn niet langer zoekontwerp. Door Northrop Frye's voortreffelijke 'De grote code', vertaald in 1986*, kreeg hij oog voor het mythisch-metaforische karakter van de bijbel. In dit spoor vecht hij nu de aloude gereformeerde visie aan, dat de bijbel objectieve feiten zou behelzen; de bijbel bevat echter in taal vervatte religieuze voorstellingen, die in de loop van de geschiedenis voor de kerk in gestolde vorm normatief werden. In bijbel en christelijke religie, stelt Kuitert, gaat het om onze aansprakelijkheid voor de ander - inderdaad een (niet 'de' zoals hij suggereert) wezenstrek daarvan. Buiten onze verantwoordelijkheid voor de ander heeft god, die hij reduceert tot element van menselijke, mythologische beeldvorming, voor Kuitert geen reeel bestaan meer. Of opent zijn constatering dat geest god is een weg tot het serieus nemen van godservaring? We wachten maar af.
