gouvernantes in Nederland 1800-1940
247 pagina's
Op een van die mistige dagen in de herfst van het jaar 1816, waarin Europa zich probeerde te herstellen van de verwoestende oorlogen van de voorgaande jaren, ging zij op reis naar het vreemde land om een nieuw thuis te vinden. Holland, Pays-Bas, laag, vlak... De tocht vanuit Zwitserland was haar zwaar gevallen. Maar nu naderde zij haar bestemming: Huis Verwolde bij Laren, waar zij haar werk als gouvernante zou beginnen. Tussen salon en souterrain gaat over een verdwenen beroep, over verloren opvoedingsidealen, over lang vervluchtigde lessen in particuliere huizen. De gouvernante. Ze verdiende haar eigen brood in de tijd waarin dat voor vrouwen in burgerlijke milieus als het hare ongebruikelijk was. Er is dan ook nauwelijks een geschikter onderwerp denkb aar om zicht te krijgen op sekseverhoudingen en standsbesef in de negentiende eeuw. Toch toonden historici tot nu toe nauwelijks interesse voor haar werk, en haar rol als pedagoge bleef lange tijd onderbelicht. Daarom ging Greddy Huisman op zoek naar sporen van gouvernantes, hun werkgevers en hun leerlingen. Ze schetst een sfeervol een liefderijk beeld van vrouwen die nog het best omschreven kunnen worden als buitenstaanders: ze verkeerden in kringen van de elite, maar hoorden er nooit echt bij. Van het verdwenen beroep van gouvernante leven alleen nog personages uit de literatuur en de film voort als Jane Eyre, Mary Poppins en Maria uit The Sound of Music. In tegenstelling tot Groot-Brittannië is over de situatie in Nederland weinig bekend. Door het vrouwenoverschot in de negentiende eeuw liepen vrouwen grote kans ongehuwd te blijven. Velen zochten daarom een bij haar stand 'passende werkkring'. Dat kon dan een positie als gouvernante worden in e en gegoed e familie met een druk sociaal leven of bij een weduwe of weduwnaar die de zorg voor opgroeiende kinderen had. De status van een gouvernante was eenzaam: ze hoorde niet bij de dienstboden en ook niet bij haar werkgevers; de titel van deze studie geeft dit beeldend weer. De auteur deed uitputtend onderzoek naar gouvernantes in Nederland en de families bij wie zij werkten. Dit boek sluit mooi aan bij eerder verschenen onderzoeken naar posities van vrouwen in de negentiende en twintigste eeuw: dienstbodes, vroedvrouwen enz. Geïllustreerd met zwartwitfoto's, prenten en advertentieteksten. Met literatuuropgaven en registers. Boeiend geschreven studie.
